فرآیند بازار در سالهای اخیر دچار تغییرات بسیاری مرتبط با نیاز مصرفکنندگان و بالطبع شیوه و هزینههای زنجیره تامین شده که این روند ابتدا به کشورهای صنعتی و سپس به تدریج و با توجه به فرهنگ به کشورهای در حال توسعه تسری پیدا کرده است.
با توجه به شرایط کشور در اوایل دهه ۵۰ شمسی، رویکرد دولت با سرعت به سمت ایجاد فروشگاههای زنجیرهای و تجارت مدرن بود که با ظهور انقلاب اسلامی و چالشهای مرتبط با مدیریت شرایط بحران، این پروسه به تاخیر افتاد. البته بخش نظامی کماکان با توجه به جامعه رو به رشد و فعال مشتریان این بخش به فعالیت بهصورت سنتی ادامه داد. در سایر گروههای تجارت در دهههای ۶۰ و ۷۰ با توجه به نبود تجارت مدرن، رشد سنتی اعم از خردهفروشی، عمدهفروشی و تعاونیها بسیار زیاد شد. در دهههای اخیر با توجه به شرایط بهتر و آماده از نظر اقتصادی و باثباتتر شدن شرایط و نیاز مردم و کنترل شرایط قیمتها ازطریق اقتصاد رقابتی نیاز به تجارت مدرن در حوزه فروشگاههای زنجیرهای احساس و با توجه به خصوصیسازی فعالیتهای اقتصادی حضور فروشگاههای زنجیرهای بسیار پررنگتر و با معنا شد. همانگونه که امروزه همگان در بازار مشاهده میکنیم و همچنین از تجربیات قبلی کشورهای توسعه یافته میبینیم با توجه به ساختار شهری و اجتماعی کشورها و همچنین فرهنگ خرید و مصرف کشورها، شاهد تغییرات متفاوت درخصوص نوع شکلگیری تجارت مدرن و فروشگاهی بودهایم.
بهعنوان نمونه در ترکیه که از نظر من شاخص جذابی برای مقایسه ایران است، رشد فروشگاهی ابتدا به سمت هایپرمارکتها، سپس دیسکانترها و در نهایت عمده فروشهای مدرن و صنعتی رفته که تقریبا همین مدل در ایران در حال توسعه و پویایی است. البته این مدل در کشورمان کمی با توجه به شرایط اقتصادی خاص و همچنین ساختار تجارت سنتی (خردهفروشیهای فعال) با تاخیر ولی با شتاب در قسمت دیسکانترها یا ارزانفروشیهای مدرن صورت گرفته و با فرض ثابت در نظر گرفتن شرایط کشور خیلی زود شاهد عمدهفروشان مدرن وتخصصی در تمامی گروهها اعم از هتلها، رستورانها، کافهها و قنادیها خواهیم بود. این روش تجارت مدرن، قطعا منجر به حذف واسطهها و شفافیتهای مالی در نظام مالیاتی کشور خواهد شد که نهایتا این امر منجر به کاهش هزینههای زنجیرههای تامین و بهای تمام شده هزینههای توزیع و پخش که از شاخصهای مهم اثرگذاری بر اقتصاد کشور است، میشود.
مرتضی مصطفیخواه/ مدیرعامل زرین پخش نوین جهان