گرچه بسیاری از کشورهای جهان در حال واکسیناسیون گسترده در برابر کووید- 19 هستند، اما اقتصاد همچنان متاثر از افت و خیزهایی است که در سال 2020 برای آن به وجود آمده است.
گرچه بسیاری از کشورهای جهان در حال واکسیناسیون گسترده در برابر کووید- ۱۹ هستند، اما اقتصاد همچنان متاثر از افت و خیزهایی است که در سال ۲۰۲۰ برای آن به وجود آمده است. افزایش تقاضا از یک سو و از سوی دیگر مشکلات در تامین کالا و حمل و نقل، بر قیمت کالا در جهان اثرات بزرگی گذاشته است. در این میان مواد غذایی نیز مستثنی نبوده و فائو در آخرین گزارش خود خبر از ادامه افزایش قیمت مواد غذایی برای دهمینماه متوالی داده است.
بنا بر گزارش سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل «فائو» که روز گذشته منتشر شد، افزایش قیمت روغنهای گیاهی و لبنیات به افزایش قیمت مواد غذایی در جهان دامن زده است. شاخص فائو که بیانگر قیمت مواد غذایی است نشان میدهد مواد غذایی در ماه مارس نسبت به ماه قبل از آن، افزایشی نیم درصدی را تجربه کرده که این میزان بالاترین سطح قیمتی مواد غذایی از ژوئن ۲۰۱۴ تاکنون بوده است. گرچه روندهای افزایشی قیمت برای کالاهای متفاوت، یکسان نبوده اما صعودی بودن قیمت جهانی محصولات کشاورزی و خواربار انکارناپذیر است. به طور مثال قیمت روغن نباتی در ماه گذشته میلادی، رشدی ۸درصدی داشته و قیمت این کالا را به بالاترین رقم خود در ۱۰سال گذشته رسانده است. لبنیات نیز دیگر کالایی است که با رشد صعودی قیمت روبهروست. بنا بر شاخص قیمت در فائو، لبنیات طی یک ماه بالغ بر ۹/ ۳ درصد افزایش قیمت داشته و افزایش تقاضا برای کره، این کالا را به محصولی کمیاب در اروپا مبدل کرده است. از سوی دیگر به دلیل کاهش تولید در منطقه اقیانوسیه و در دسترس نبودن کانتینرهای حمل و نقل در اروپا و آمریکای شمالی، قیمت پودر شیر افزایش پیدا کرده است.
همچنین شاخص قیمت گوشت در ردهبندی فائو رشدی ۳/ ۲ درصدی از ماه فوریه داشته است که دلیل اصلی آن افزایش تقاضای گوشت مرغ و خوک در اروپا به دلیل تعطیلات عید پاک است. این در حالی است که قیمت گوشت گاو در این بازه زمانی ثابت بوده و قیمت گوشت گوسفند کاهش یافته است، چرا که هوای خشک در نیوزیلند، دامداران را به وارد کردن گوشت گوسفند به بازار سوق داده است. در این میان گرچه قیمت غلات در این شاخص کاهشی ۸/ ۱ درصدی داشته است اما همچنان قیمت این کالای کشاورزی نسبت به قیمت آن در ماه مارس سال گذشته، ۵/ ۲۶ درصد بالاتر است. در میان غلات، قیمت صادرات گندم بیشترین کاهش را داشته است که این روند نزولی، نشاندهنده تامین متناسب این کالا و چشم انداز مثبت برای تولید گندم در سال ۲۰۲۱ است. در شاخص قیمت غلات فائو، برنج و ذرت نیز کاهش قیمت را در ماه مارس تجربه کردند. افزایش گسترده صادرات شکر از سوی هند نیز سبب کاهش ۴ درصدی قیمت این کالا در ماه گذشته شده، گرچه قیمت شکر نیز همچنان ۳۰درصد بالاتر از سطح قیمت آن نسبت به سال گذشته است.
این سازمان بینالمللی در گزارش اخیر خود برآورد کرده که تولید جهانی غلات در سال ۲۰۲۱ برای سومین سال متوالی، روندی افزایشی خواهد داشت. فائو پیشبینی کرده که تولید جهانی گندم در سال ۲۰۲۱ به بالاترین میزان خود یعنی به ۷۸۵میلیون تن خواهد رسید که این میزان تولید، نشان از رشدی ۴/ ۱درصدی نسبت به سال ۲۰۲۰ دارد. این افزایش تولید گندم به دلیل افزایش فزاینده تولید این محصول در بیشتر مناطق اروپا و همچنین انتظارات از ثبت یک رکورد تولید در هند خواهد بود. همچنین بر اساس اعلام بخش تأمین غلات و مواد غذایی فائو، انتظار میرود که در پی افزایش برداشت ذرت در برزیل، تولید ذرت نیز در سال ۲۰۲۱ روندی افزایشی داشته باشد.
برای سال ۲۰۲۱ پیشبینی میشود که مصرف جهانی غلات رقمی حدود ۲ میلیون و ۷۷۷هزار تن باشد که این رقم بیانگر افزایش ۴/ ۲ درصدی مصرف نسبت به سال گذشته است و علت آن افزایش تقاضا در چین است، مکانی که بخش دام آن در حال مبارزه با تب خوکی آفریقایی است. با این حال، سازمان خواربار و محصولات کشاورزی سازمان ملل برآورد کرده که ذخیره غلات در پایان سال ۲۰۲۱ کاهشی ۷/ ۱درصدی نسبت به آغاز سال خواهد داشت. در گزارش اخیر فائو همچنین به افزایش ۸/ ۵درصدی تجارت غلات در سال ۲۰۲۱ اشاره شده است که حجمی حدود ۴۶۶میلیون تن غلات را شامل میشود؛ در این میان نیز نقش پررنگ چین به چشم میخورد که به خرید بیسابقه ذرت روی آورده است. در بازار برنج نیز پیشبینی میشود که تجارت بینالمللی این کالا رشدی ۶درصدی را نسبت به سال گذشته تجربه کند.
فائو گرچه پیشبینی کرده که تولید جهانی غلات در سال ۲۰۲۱ برای سومین سال متوالی افزایش یافته است اما آغاز برداشت محصولات گندم در نیمکره شمالی نشان میدهد که شرایط فعلی نسبت به انتظارات پیشین، مثبتتراست. زمستانی مطلوب در اروپا باعث افزایش تولید در این اتحادیه شده و پیشبینی میشود که این منطقه به سرعت به تولید ۱۳۷میلیون تنی دست یابد. همچنین در انگلستان به دلیل مساعد شدن آب و هوا، تولید محصولات گندم به ۱۴میلیون تن رسیده است. در ایالات متحده پیشبینی میشود که کل کاشت گندم افزایشی ۵درصدی نسبت به سال گذشته داشته باشد. آب و هوا اما در پارهای از نقاط سبب کاهش تولید محصولات زراعی شده است. توفانی سرد در ماه فوریه سبب کاهش تولید گندم در روسیه شد و پیشبینی میشود که تولید در سال ۲۰۲۱ به ۷۹ میلیون تن در این کشور کاهش یابد.
در میان کشورهای آسیایی نیز پیشبینی میشود که تولید گندم به هدف ۲۷میلیون تنی خود دست یابد. برای هند نیز چشمانداز مثبتی وجود دارد و به نظر میرسد که این کشور تولیدی ۱۰۹میلیون تنی داشته باشد. بر اساس ارزیابیهای میدانی، شرایط خوب خاک در چین سبب تولید ۵/ ۱۳۵ میلیون تنی گندم در این کشور خواهد شد که عددی ثابت نسبت به سال گذشته است. از سوی دیگر خشکی غیرطبیعی در خاور نزدیک، تولید غلات در برخی از کشورهای این ناحیه را تحت تاثیر قرار داده است.
اکنون برداشت محصولات زراعی دانه درشت در کشورهای نیمکره جنوبی آغاز شده است و برآوردها نشان از آن دارد که تولید در این ناحیه، فراتر از سطح متوسط خواهد بود. به طور مثال در آرژانتین، تولید ذرت به بالاتر از سطح متوسط خود رسیده و در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۵۸میلیون تن ذرت را تولید میکند. همچنین پیشبینی میشود که برزیل در سال جاری میلادی قادر به تولید ۱۰۸میلیون تن ذرت باشد. ادامه شرایط آب و هوایی مساعد در آفریقای جنوبی که همواره کشوری پیشرو در تولید ذرت بوده، سبب شده که فائو خبر از رکورد زدن این کشور در تولید ذرت دهد. در سوی دیگر کره زمین، در نیمکره شمالی، کاشت ذرت اخیرا آغاز شده است. ایالات متحده آمریکا که بزرگترین تولید کننده ذرت در جهان است، در سال ۲۰۲۱ زمینهای زیر کشت خود را یک درصد افزایش داده است؛ گرچه این افزایش زمین با توجه به افزایش تقاضا و پیشبینیها از قیمت ذرت، کمتر از حد انتظار بود.