صنعت داروی کشور با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شده است که به شهادت تولیدکنندگان این حوزه می‌تواند به زودی به کمبود نیازهای دارویی در کشور منتهی شود و اگر دولت هر چه زودتر چالش‌های موجود در این حوزه را شناسایی و رفع نکند باید منتظر چالش‌های جدی‌تری در این صنعت باشیم.

به عقیده تولیدکنندگان حوزه دارو، مشکلات خرید، تامین و تدارک مواد اولیه در صنعت دارو، کافی نبودن ارز یا تخصیص دیرهنگام آن، مشکلات موجود در حوزه نقل و انتقال مالی و حمل و ارسال کالا از مهم‌ترین چالش‌هایی است که تولیدکننده‌های دارو در حال حاضر با آنها روبه‌رو هستند و این مشکلات ریسک زیادی را به شرکت‌های بخش‌خصوصی تحمیل می‌کند که باعث تاخیر در فرآیندها، افزایش بهای تمام‌شده تولید، کاهش کیفیت و دسترسی ناکافی بیماران به دارو شده و می‌شود.

 ارز و نقدینگی؛ دو چالش مهم

به عقیده فعالان این حوزه دولت باید هر چه زودتر تکلیف دو موضوع مهم را در صنعت دارو روشن کند؛ اولین موضوع که به کرات در همین صفحه به آن پرداخته‌ایم معضل آزادسازی ارز و حذف ارز دولتی برای واردات مواد اولیه دارو یا داروی نهایی است که می‌تواند در قدم اول انگیزه‌های تولید بیشتر دارو را در بین فعالان این صنعت ایجاد کند. مساله دیگر تعیین تکلیف بدهی‌های دولت اعم از داروخانه‌ها و مراکز درمانی و بیمارستان‌های دولتی به بخش خصوصی است که به اصطلاح باعث می‌شود دست و بال تولیدکنندگان از منظر دسترسی به نقدینگی و سرمایه در گردش کافی باز شود.

در این ارتباط مدیرعامل و عضو موظف هیات‌مدیره شرکت داروسازی زهراوی می‌گوید: نپرداختن بدهی توسط مراکز دولتی به شرکت‌های پخش طرف قرارداد تولیدکننده‌ها باعث به تاخیر افتادن تسویه مطالبات شده و در نتیجه شرکت‌های تولیدکننده با کمبود جریان نقدینگی مواجه می‌شوند که تاثیر بسیار منفی در تامین و تدارک و خرید مواد اولیه و تجهیزات جهت تولید دارد.

به گفته فرهاد کیافر، یکی دیگر از مهم‌ترین چالش‌های حوزه دارو، عدم تناسب، ناهماهنگی‌ها و تاخیر در تخصیص ارز است؛ به این معنی که در حال حاضر همه مواد و داروها مشمول تخصیص ارز دولتی نیستند و این مساله باعث سردرگمی ‌و ناهماهنگی در سیاستگذاری و تصمیم‌گیری شرکت‌های تولیدکننده می‌شود. در بحث قیمت‌گذاری دارو نیز این موضوع تاثیر منفی می‌گذارد؛ بنابراین بهتر است به سمت تک‌نرخی شدن ارز حوزه دارو برویم تا بتوان برآورد صحیح‌تری از فرآیند مربوطه داشت.

وی با تاکید بر اینکه باید سرمایه‌گذاری و حمایت بیشتری در حوزه‌های زیرساختی دارو انجام شود افزود: به‌عنوان مثال در خصوص تولید مواد اولیه دارویی، مواد جانبی، مواد بسته‌بندی و... نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بیشتر و ارائه تجهیزات تولید مناسب‌تر هستیم تا بتوان تولید باکیفیت‌تر و با قیمت تمام شده مناسب‌تر انجام داد؛ زیرا بدون وجود این زیر‌ساخت‌ها عملا تولید داروی نهایی با موفقیت پیش نخواهد رفت. کیافر معتقد است از سوی دیگر با توجه به مشکلات متعدد موجود برای واردات دارو، بهترین رویکرد می‌تواند حمایت از تولید داخلی دارو باشد که با وجود پتانسیل و توانمندی بالای دانشمندان داخلی در دستیابی به دانش فنی تولید داروها حتی در زمینه بایو و نانو این اقدام موفقیت بیشتری را به همراه خواهد داشت.

  تحریم و اهمیت حمایت از تولید داخل

تولیدکنندگان داخلی حوزه دارو با بیان اینکه بازار داروی کشور در اختیار تولیدکندگان داخلی است و بیش از ۹۵درصد از نیاز داخلی توسط بخش‌خصوصی تامین می‌شود می‌گویند این مساله باعث شده تا کشور در حوزه دارو مشکلات بسیار  کمی ‌داشته باشد و مشکلات بیشتر معطوف به تامین داروهای وارداتی است، بنابراین بسیار ضروری است برای تعادل در بازار داروی کشور، از تولید داخلی حمایت شود تا بتوان نیاز کشور به داروهای وارداتی را نیز کاهش داد و این موضوع به خصوص در شرایطی مانند تحریم‌ها که کشور با موقعیت حساسی روبه‌رو است از اهمیت زیادی برخوردار است.  

به عقیده کیافر، طبیعتا در شرایط تحریم راه برای فعالیت واسطه‌ها باز می‌شود که در مورد دارو با توجه به اینکه به‌صورت مستقیم با جان انسان مرتبط است بسیار حساس و حیاتی بوده و به نوعی تبعات سنگینی برای سیستم خواهد داشت.

به گفته این فعال حوزه دارو، تامین‌کنندگان داخلی تا حدی نیاز شرکت‌های تولیدی را برای مواد اولیه برطرف می‌کنند، ولی به دلیل ظرفیت و توانمندی‌های محدود، تامین‌کنندگان داخلی قادر به تامین مقدار مورد نیاز نبوده و حتی از لحاظ زمان‌بندی تحویل مواد نیز تاخیر زیادی را باعث می‌شوند که این مسائل تولیدات شرکت‌های داروساز را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

در ارتباط با تامین نیاز شرکت‌های داخلی به سرمایه در گردش و نقدینگی نیز از آنجا که سرمایه مورد نیاز برای فعالیت‌های شرکت‌های ایرانی حوزه دارو از طریق وصول مطالبات از شرکت‌های پخش و در صورت نیاز اخذ تسهیلات از بانک‌ها انجام می‌گیرد، بنابراین حمایت سیستم بانکی از تولید در این حوزه از اهمیت بسیاری برخوردار است. به گفته فعالان حوزه تولید دارو متاسفانه بانک‌ها حمایت لازم را از این بخش نمی‌کنند و صنعت دارو نیز مانند بسیاری از صنایعی که با ارز دولتی فعالیت می‌کنند، از سوی سیستم بانکی به طور کامل و لازم حمایت نمی‌شوند.

گفت و گو : سعیده نبی زاده

• منبع: دنیای اقتصاد