نمایندگان بخش خصوصی در نشست دوازدهم خود به مسایل مختلفی از جمله شرایط بازار سهام، آسیب‌های کرونا برای کسب‌وکارهای حوزه‌های مختلف از جمله صنعت گردشگری، مشکلات صادرات غیرنفتی، بازگشت ارز و استرداد مالیات بر ارزش افزوده، زنجیره تولید در معادن و صنایع معدنی پرداختند و بر ضرورت جلب اعتماد بخش خصوصی برای گذار از آسیب‌های کرونا و چالش‌های مزمن اقتصاد کشور تاکید کردند.

 دوازدهمین نشست هیات نمایندگان اتاق تهران، بعد از وقفه در ماه‌های اسفند و فروردین، یک روز مانده به پایان اردیبهشت ماه برگزار شد. نمایندگان بخش خصوصی که با رعایت اصول بهداشتی و حفاظتی در این نشست حاضر شده بودند، به مسایل مختلف روز اقتصاد کشور پرداخته و پیشنهادات و انتقادات خود را بیان کردند.

در این نشست که به طور زنده از طریق سایت اتاق تهران و حساب کاربری رسمی اتاق در اینستاگرام پخش می‌شد (تا 12 ساعت آینده نیز قابل مشاهده است) مسایل مختلف و متعددی از صنعت تخم‌مرغ تا صنایع معدنی مورد بحث و بررسی قرار گرفت. نمایندگان بخش خصوصی با تاکید بر لزوم جلب اعتماد مردم و بخش خصوصی توسط سیاستگذار برای توسعه صادرات، از ضرورت کاهش روند بوروکراسی و تسهیل صادرات برای تامین ارز مورد نیاز کشور گفتند و نسبت به کاهش مواد اولیه واحدهای تولید به خاطر محدودیت‌های اعمال شده بر واردات، هشدار دادند.

آغاز استرداد مالیات بر ارزش افزوده صادرکنندگان

در آغاز این نشست رئیس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران، به عنوان نخستین سخنران پیش از دستور پشت تریبون قرار گرفت. محمد لاهوتی با بیان اینکه مساله رفع تعهد ارزی صادرکنندگان با بانک مرکزی خوشبختانه به سرانجام رسیده است، از شروع به استرداد مالیات بر ارزش افزوده صادرات از اولین روز خرداد ماه امسال خبر داد. او همچنین نسبت به کمبود مواد اولیه و ارز مورد نیاز واحدهای تولیدی، هشدار داد.

لاهوتی با اشاره به نامگذاری سال جاری به عنوان سال «جهش تولید» گفت: به دلیل عدم تخصیص ارز از مجرای بانک مرکزی طی دو ماه گذشته، در حال حاضر واحدهای تولیدی به شدت با کمبود مواد اولیه مواجه هستند.

به گفته این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، بسیاری از واحدهای تولیدی حتی کارخانه‌های دارای بیش از 500 نیروی کار،  اعلام کرده‌اند که ذخیره مواد اولیه آنها تا یک ماه آینده به اتمام خواهد رسید و با تعطیلی کامل مواجه هستند. لاهوتی با تاکید بر اینکه هنوز مسئله واردات در مقابل صادرات حل نشده و استفاده از این ابزار عملاً وجود ندارد، افزود: در حال حاضر راهکار فوری این است که بانک مرکزی اگر ارزی در اختیار دارد به تولیدکنندگان تخصیص دهد و در غیر این‌صورت، شرایط تخصیص ارز صادراتی به واحدهای تولیدی تسهیل شود.

رئیس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران با اشاره به اینکه قیمت ارزهای صادراتی بالاتر از نرخ نیما است، اما تولیدکنندگان به آن دسترسی ندارند، از هیات رئیسه اتاق تهران خواست برای رفع مشکل بنگاه‌های تولیدی، با بانک مرکزی مکاتبه کند.

فرصت طلایی اقبال عمومی به بازار سرمایه

نایب‌رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران، دومین سخنران پیش از دستور نشست دوازدهم هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران بود. عباس آرگون‌ در سخنان خود که معطوف به وضعیت بازار سرمایه بود، با بیان این که بازده بورس در سال 98 و دو ماهه اول 99 به مراتب بالاتر از سایر بازارهای سرمایه‌گذاری نظیر مسکن، طلا و دلار بوده است، گفت: در حال حاضر ارزش بازار بورس حدود 3.700 هزار میلیارد تومان بوده و ارزش معاملات روزانه حدود شش هزار میلیارد تومان است.

 آرگون در ادامه به این نکته اشاره کرد که رشد شاخص بورس مبتنی بر شرایط بنیادی شرکت‌ها نیست و با شرایط اقتصادی کشور هیچ‌گونه تناسب و هم‌خوانی ندارند. اما تاکید کرد که این عدم هم‌خوانی فقط مختص بازار سرمایه نیست در بازار‌های دیگر هم چنین مساله‌ای وجود دارد. او در بیان دلایل رشد شاخص به عواملی چون «اقبال عمومی به بازار و سرازیر شدن نقدینگی به بازار سرمایه»، «رکود بازارهای موازی نظیر طلا، سکه و مسکن»، «رشد نقدینگی»، «کسری بودجه و انتظارات افزایش نرخ ارز»، « تورم انتظاری»، «عدم عرضه سهام متناسب با افزایش تقاضا سهام»، «حمایت دولت از بورس» و «مکانیسم بازار سرمایه از جمله دامنه نوسان» اشاره کرد.

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در ادامه، اقبال به بازار سرمایه یک فرصت طلایی برای هدایت منابع مالی به بخش‌های مولد اقتصادی توصیف کرده و پیشنهاداتی را برای تحقق این هدف ارائه کرد. او گفت: آموزش و فرهنگ‌سازی مدوام برای تشویق مردم به حضور بلندمدت در بازار سرمایه و نه فقط تشویق مردم در مقاطعی که بورس در حال رشد است، بسیار ضروری است. تسهیل پذیرش و عرضه سهام شرکت‌ها در بورس و عمق‌بخشی به بازار، تسهیل و سرعت‌بخشی به افزایش سرمایه شرکت‌ها از طریق آورده نقدی، آزاد سازی و عرضه سهام عدالت با توجه به توان جذب بازار، عرضه سهام توسط دولت نیز از دیگر اقدامات موثر است.

 او همچنین «عرضه سهام توسط بانک‌ها و هلدینگ‌ها ضمن افزایش شناوری سهام موجب انتقال منابع از بازار ثانویه به بازار اولیه برای ظرفیت‌سازی و ایجاد اشتغال»، «آوردن طرح‌های نیمه‌تمام دارای توجیه اقتصادی در قالب شرکت‌های سهامی عام و تامین مالی برای تکمیل آنها» و «افزایش دامنه نوسان به منظور جلوگیری از تسری نوسانات به روزهای آتی و کاهش هیجانات ناشی از صف‌نشینی» را نیز به پیشنهادات خود افزود.

آرگون توصیه‌هایی نیز به سهامداران ارائه کرد؛ از جمله اینکه به جای تک سهم سبد سهام تشکیل دهند، با افق میان‌مدت و بلندمدت وارد بازار سرمایه شوند؛ از مشاوره‌های تخصصی شرکت‌های کارگزاری و مشاوره سرمایه‌گذاری استفاده کنند؛ از شایعات پیروی نکرده و اطلاعات را از مراجع رسمی دریافت کنند. توصیه دیگر او این بود که از فروش دارایی‌های خود (مسکن و خودرو) برای ورود به بازار سرمایه اجتناب کنند و سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را با دارایی‌های مازاد خود انجام دهند.

ایجاد پنجره واحد در اتاق تهران

خوانساری از ایجاد پنجره واحد تجاری در اتاق تهران خبر داد و با اشاره به اینکه میانگین تشکیل یک شرکت در کشور حدود 76 روز برآورد ‌می‌شود، گفت: با پیگیری اتاق تهران و وزارت امور اقتصاد و دارایی پنجره واحد تجاری در اتاق تهران ایجاد شده است که هفته آینده به بهره‌برداری ‌می‌رسد؛ بر این اساس، به منظور کاهش زمان شروع کسب و کار، کلیه اقدامات تشکیل شرکت، اعم از ثبت، امور مالیاتی و روزنامه رسمی در این مرکز انجام خواهد گرفت.

رئیس اتاق تهران در ادامه انتخاب حسین مدرس خیابانی به عنوان سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت پرداخت و گفت: در روزهای گذشته جلسه‌ای مشترک با حضور اعضای هیات رئیسه اتاق ایران و سرپرست و معاونان وزارت صمت برگزار شد. در آن نشست به این نکته اشاره کردم که یکی از امتیازهای ایشان، آن است که وامدار کسی نیست و این امتیاز ‌می‌تواند در موفقیت ایشان اثرگذار باشد.

 او ادامه داد: یکی از مهمترین انتظارات ما از آقای مدرس خیابانی، جلب اعتماد بخش خصوصی است. ‌می‌دانیم که سال سختی با وجود تحریم‌ها، مشکلات فروش نفت و رکود در پیش است و در این شرایط مهمترین راهکار تقویت و توسعه صادرات است که باید به آن پرداخت.

خوانساری در ادامه به وضعیت شاخص‌های اقتصادی کشور نیز پرداخت. او با اشاره به تلاطم‌هایی که برخی بازارها طی هفته‌های گذشته تجربه کرده‌اند، عنوان کرد که رشد نقدینگی در اسفند سال 1398 نسبت به اسفند سال 1397 حدود 31 درصد رشد داشته و به رقم 2470 هزار میلیارد تومان رسیده است. این نقدینگی وارد هر بازاری شود ممکن است آن را احیا کرده یا ویران کند. پیش از شیوع ویروس کرونا، پیش‌بینی‌ها این بود که بودجه دولت با کسری 120 هزار میلیارد تومانی مواجه شود، اکنون با وجود همه‌گیری این بیماری احتمالا به میزان کسری بودجه افزوده شود و امیدواریم دولت با اتخاذ تمهیداتی این کسری را به حداقل برساند.

آموزه‌های دوران کرونا

خوانساری در بخش دیگری از سخنانش به این نکته اشاره کرد که همه‌گیری کویید 19 در عین حال که ضربه‌هایی به بخش‌های مختلف وارد کرد، درس‌هایی نیز برای سیاستگذار و فعال اقتصادی به همراه داشت. او توضیح داد: اکنون دریافته‌ایم که بسیاری از امور از طریق دورکاری و با حداقل تعداد نیرو قابل انجام است. یعنی با دورکاری نیز خدمات دولت پیش ‌می‌رود و این خدمات با دولت کوچک‌تر نیز قابل ارائه است. حذف بوروکراسی نیز از دیگر آموزه‌های این دوران بود. چنانکه برای مثال، با تسهیلی که صورت گرفت، افزایش خط‌های تولید ماسک و الکل تسریع شد. فرآیندی که پیش از این، صدور مجوز آن، ماه‌ها به طول ‌می‌انجامید.

رئیس اتاق تهران با بیان اینکه اکنون تنها منبع درآمد کشور، صادرات غیرنفتی است، افزود: نکته ای که در نشست که با سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح کردم این بود که در هر تصمیم، به ویژه در حوزه صادرات، بخش خصوصی طرف مشورت جدی قرار گیرد. به هرحال صادرکنندگان خوبی در کشور داریم که آنها خواسته‌هایی دارند که باید برطرف شود و در مقابل ‌می‌توان از آنها تعهد گرفت که صادرات بیشتری داشته باشند.

سال جهش قیمت‌ها

سپس محمدحسن دیده‌ور‌، عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران، با‌ مطرح کردن این موضوع که دولت در یک بلاتکلیفی به سر ‌می‌برد تصریح کرد: در واقع سال جدید‌ را ‌می‌توان برای‌ دولت سال جهش قیمت‌ها به جای جهش تولید دانست زیرا قیمت‌ها‌ با افزایش در روزهای اخیر روبرو بوده است.

او به مشکلات موجود اشاره کرد و گفت: در زمینه واردات مشکل اول‌ این است که ما ارز‌ خودمان در مقابل کوتاژ را نمی‌توانیم‌ از دولت دریافت کنیم و بانک مرکزی تایید نمی‌کند. مسئله دوم تعیین حقوق کارگری‌ است که بخش کارگری به آن اعتراض دارد زیرا‌ از‌ نرخ تورم پایین‌تر است.

او در ادامه به پایین بودن میزان حق مسکن تعیین شده برای کارگران اشاره کرد و این سال را مطرح کرد که آیا از بخش تولید ‌می‌توان این انتظار را داشت که‌ حق مسکن را تامین کند و افزایش دهد؟

در ادامه این جلسه، ‌هاله حامدی‌فر، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به اینکه کشور، حدود سه ماه است که درگیر ویروس کروناست، گفت: در دوران شیوع ویروس کرونا، بیشترین فشار‌ها به بخش خصوصی وارد شده است. آنچه این روزها با عنوان عدم حمایت و توقف پروژه‌های جدید مطرح ‌می‌شود، ناشی از نوعی تفکر رانتی است و این تفکر باید اصلاح شود. اگر فردی قادر نیست پروژه‌ای را به پیش براند، دلیل بر آن نیست که فرد دیگری نتواند چنین پروژه‌ای را به شکل صحیح و کارآمدتر به اجرا بگذارد.